Standardy ochrony małoletnich

w Miejsko – Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej

w Witkowie

(wersja zupełna)

1. Obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich, zwanych dalej „standardami” wynika z art. 22b ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 560).
2. Niniejsza procedura określa najważniejsze zasady i założenia związane z zapewnieniem maksymalnego poziomu bezpieczeństwa małoletnich, będących podopiecznymi Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Witkowie, a także gwarantujące najwyższy poziom ochrony małoletnich, na rzecz których realizowane są usługi świadczone przez ośrodek, a w szczególności osoby świadczące usługi opiekuńcze oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze, pracowników socjalnych, także asystentów rodziny i osoby świadczące usługi asystenta osobistego osoby z niepełnosprawnością oraz usługi opieki wytchnieniowej.
3. Świadczenie usług socjalnych na rzecz rodziny, zwłaszcza dzieci, opiera się na zaspokajaniu potrzeb zrównoważonego rozwoju, dbałości o stan zdrowia fizycznego i psychicznego, tak w środowisku życia rodzinnego jak również podczas świadczenia różnorodnych usług w Ośrodku przez pracowników Ośrodka oraz przez zleceniobiorców tych usług. Każdy małoletni ma prawo do wzrastania w atmosferze szczęścia, miłości i zrozumienia, w trosce o harmonijny rozwój i przyszłą samodzielność życiową.
4. Powinnością każdego pracownika Ośrodka oraz zleceniobiorcy usług jest podejmowanie szybkich reakcji w sytuacji powzięcia informacji o możliwości naruszenia dobrostanu osoby małoletniej.

§ 1

Ilekroć w niniejszych Standardach jest mowa o:

1. Kierowniku MGOPS – należy przez to rozumieć Kierownika Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Witkowie.
2. Ośrodku – należy przez to rozumieć Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Witkowie'
3. pracowniku – należy przez to rozumieć osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło, umowy zlecenia, umowy zakupu usługi, umowy wolontariackiej w Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Witkowie.
4. Zleceniobiorcy – należy przez to rozumieć podmioty lub osoby wykonujące zadania zlecone przez Ośrodek na mocy stosownych umów lub porozumień.
5. uczestnik/ odbiorca – należy przez to rozumieć każdą osobę małoletnią uczestniczącą w zajęciach do dzieci i młodzieży oraz międzypokoleniowych.
6. małoletnim – należy przez to rozumieć zgodnie z kodeksem cywilnym osobę od urodzenia do ukończenia 18 roku życia.
7. opiekunie małoletniego – należy przez to rozumieć osobę uprawnioną do reprezentacji i stanowieniu  o małoletnim, w szczególności rodzic lub jego przedstawiciel ustawowy.
8. zgodzie opiekuna małoletniego – należy przez to rozumieć zgodę co najmniej jednego z rodziców małoletniego. Jednak w przypadku braku porozumienia między opiekunami małoletniego należy poinformować ich o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.
9. krzywdzeniu małoletniego – należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę małoletniego przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika lub zagrożenie dobra małoletniego, w tym jego zaniedbywanie.
10. dane osobowe małoletniego – należy przez to rozumieć wszelkie informacje umożliwiające jego identyfikację.
11. osobie odpowiedzialnej za Standardy Ochrony Małoletnich – należy przez to rozumieć Kierownika lub wyznaczonego przez niego pracownika sprawującego nadzór nad realizacją niniejszych Standardów;

§ 2

1. Pracownicy mający bezpośredni kontakt z małoletnimi powinni wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający poszanowanie praw dzieci zwłaszcza w odniesieniu do sytuacji dzieci niepełnosprawnych oraz dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
2. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec małoletnich jakichkolwiek form przemocy słownej, a tym bardziej fizycznej.
3.  Pracownicy oraz Zleceniobiorcy mają obowiązek powstrzymać się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą małoletniego, powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.
4. Pracownicy oraz Zleceniobiorcy powinni zwracać uwagę na niepokojące zachowania małoletnich, które mogą świadczyć o ich krzywdzeniu i powinni podjąć próbę kontaktu z małoletnim w przypadku powzięcia podejrzenia takiego krzywdzenia. Jeżeli małoletni próbuje nawiązać kontakt z pracownikiem, powinien on go wysłuchać i w miarę możliwości, uzyskać możliwie najpełniejszą informację o sytuacji małoletniego.
5. Pracując z małoletnim należy pamiętać o zachowaniu odpowiedniego dystansu fizycznego i nie podejmowaniu interakcji, które mogłyby zostać uznane za nieprzyzwoite lub niestosowne.  W szczególności nie należy inicjować lub uczestniczyć w zabawach zawierających elementy siłowania się, walk, łaskotania, masażu i podobnych.
6. Uczestnicząc w działaniach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec małoletniego (np. korzystanie z toalety, zmiana ubrania, zaopatrzenie rany) należy zachować jedynie niezbędny kontakt fizyczny wynikający z potrzeby działania. Jeśli jest możliwość przy tej czynności może asystować inny członek personelu Placówki.
7. Zakazane jest inicjowanie lub odpowiadanie na jakiekolwiek relacje o charakterze miłosnym lub seksualnym dotyczące małoletniego, w tym poprzez działania za pośrednictwem elektronicznych środków komunikacyjnych (m.in. media społecznościowe, komunikatory internetowe, wiadomości SMS/MMS). Bezwzględnie zakazane pod groźbąodpowiedzialności karnej jest promowanie, rozpowszechnianie, udostępnianie małoletniemu treści o charakterze erotycznym lub pornograficznym.
8. Kontakt z małoletnim powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i powinien on dotyczyć wyłącznie celów edukacyjnych, wychowawczych lub opiekuńczych.
9. Niedopuszczalne jest pozostawianie małoletnich bez opiekuna w czasie organizowanych zajęć grupowych.
10. Kierownik oraz Zleceniobiorca kierując się zasadą bezpiecznej rekrutacji pracowników, przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy, zobowiązany jest do uzyskania informacji, czy dane tej osoby są zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym - rejestr z dostępem ograniczonym. Rejestr dostępny jest za pośrednictwem systemu teleinformatycznego i prowadzi go Ministerstwo Sprawiedliwości. Informacje zwrotne otrzymane z systemu teleinformatycznego są drukowane i składane do akt osobowych;

III.     Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, a także składania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego i zawiadamiania sądu rodzinnego.

 § 3

1. W sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego pracownik ma obowiązek niezwłocznego poinformowania bezpośredniego przełożonego o tym fakcie w formie ustnej, a także formie pisemnej, poprzez przedłożenie stosownej notatki służbowej.
2. Przekazanie informacji, o którym mowa w pkt 1 powinno nastąpić jeszcze w tym samym dniu, w którym pracownik powziął podejrzenie lub informację. Jeżeli pracownik nie jest już obecny w danym dniu w siedzibie Ośrodka, ma obowiązek przekazać informację telefonicznie.
3. Po przekazaniu informacji, o której mowa w pkt 1 do bezpośredniego przełożonego pracownika, osoba ta powinna w pierwszej kolejności ustalić czy zachodzą przesłanki uzasadniające wszczęcie procedury zabezpieczenia dziecka na podstawie art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a następnie ustalić jakie podmioty i instytucje powinny zostać poinformowane o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego.
4.  W celu poczynienia ustaleń, o których mowa w pkt 3. zwołana może być grupa diagnostyczna, składająca się z Kierownika, pracownika socjalnego nadzorującego teren, w którym dochodzi do podejrzenia krzywdzenia małoletniego, pracownika, który powziął podejrzenie lub uzyskał informację o krzywdzenia małoletniego oraz, w zależności od potrzeb - asystenta rodziny, psychologa, prawnika, policjanta lub innego specjalisty.
5. Jeżeli w wyniku ustaleń, o których mowa w pkt 3 i 4 zostanie ustalone, że zasadnym jest skierowanie do sądu rodzinnego wniosku, o którym mowa w art. 572 k.p.c. lub złożenie zawiadomienia o podejrzeniu możliwości popełnienia przestępstwa, Kierownik niezwłocznie kieruje taki wniosek do właściwych organów.
6. Obowiązki określone w pkt 1-5 nie wpływają na obowiązek ewentualnego wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”, zgodnie z postanowieniami pkt 3.
7. Koordynatorem działań, w zakresie technicznym i merytorycznym, w sytuacji zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1 jest pracownik Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Witkowie, który zgodnie ze swoim zakresem obowiązków koordynuje funkcjonowanie grup diagnostyczno – pomocowych oraz pozostaje w bezpośrednim kontakcie z Kierownikiem.
8.  Zleceniobiorca usług, w sytuacji powzięcia informacji o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego, niezwłocznie informuje o tym Kierownika. Informacja może zostać podana telefoniczne, drogą komunikacji elektronicznej lub pisemnie, z zachowaniem przepisów RODO.
9. Zleceniobiorca, na żądanie Kierownika Ośrodka, w sytuacji zgłoszenia wynikającego z ust. 7, dokonuje spisania informacji na piśmie.

  § 4

IV.     Procedura ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie a także korzystanie przez małoletnich z urządzeń z dostępem do sieci Internet.

1. Pracownicy oraz Zleceniobiorcy podczas zajęć z małoletnimi, starają się nie wykorzystywać urządzeń z dostępem do sieci Internet.
2. W sytuacji koniecznego wykorzystania do celów szkoleniowych lub innych urządzeń z dostępem do sieci Internet pracownicy oraz Zleceniobiorcy usług nadzorują małoletnich i podejmują szybkie reakcje zapobiegające ewentualnym nadużyciom.

 § 5

V.     Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.

1. W przypadku ujawnienia krzywdzenia małoletniego osoby odpowiedzialne przygotowują plan wsparcia małoletniego, z zastrzeżeniem pkt 2.
2. Jeżeli równolegle prowadzona jest procedura „Niebieskie Karty”, w której małoletni uznany jest za osobę doznającą przemocy, nie ustala się planu wsparcia.
3. Za przygotowanie i realizację planu wsparcia odpowiedzialny jest pracownik socjalny oraz, jeżeli jest przydzielony rodzinie - asystent rodziny realizujący swoje zadania w stosunku do rodziny, w której wstąpił przypadek krzywdzenia małoletniego.
4. W miarę możliwości plan wsparcia konsultowany jest z psychologiem, a jeżeli jest taka możliwość, psycholog uczestniczy także w jego realizacji.

VI.     Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie pracowników do stosowania standardów, zasady przygotowania tych pracowników do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności.

 § 6

1. Osobę odpowiedzialną za przygotowanie pracowników do stosowania standardów jest Kierownik. 
2. Każdy z pracowników Ośrodka składa oświadczenie o zapoznaniu się ze standardami ochrony małoletnich obowiązującymi w Ośrodku, zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do Standardów ochrony małoletnich.
3. Zleceniobiorca w umowie cywilnoprawnej na wykonanie zlecenia oświadcza, że zapoznał się ze Standardami ochrony małoletnich jakie obowiązują w Ośrodku.
4. Kierownik umożliwia pracownikom udział w szkoleniach z zakresu ochrony dzieci przed krzywdzeniem, w tym identyfikowanie sytuacji stwarzających ryzyko krzywdzenia dzieci, symptomów krzywdzenia oraz tworzenia planu wsparcia dziecka krzywdzonego.

VII.    Wszczęcie procedury „ Niebieska Karta”

§ 7

1. Obowiązek wszczęcia procedury „Niebieskie Karty” w momencie powzięcia informacji o krzywdzeniu małoletniego i wypełnienia formularza Niebieska Karta „A” spoczywa na pracownikach socjalnych  i asystentach rodziny zatrudnionych w Ośrodku, którzy powzięli informację o sytuacjach wyczerpujących przesłanki przemocy domowej.
2. Wypełniając formularz Niebieska Karta „A” pracownik Ośrodka wskazany w § 4 ust. 1 stosuje zasady wynikające z przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej oraz z rozporządzenia wykonawczego.
3. Po wypełnieniu formularza Niebieska Karta „A” pracownik wszczynający procedurę „Niebieskie Karty” ma obowiązek niezwłocznie przekazać ten formularz do Zespołu Interdyscyplinarnego działającego na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej na terenie Gminy Witkowo.
4. W zakresie prowadzenia wszczętej procedury ma zastosowanie regulamin funkcjonowania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej w Witkowie.

VIII.    Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania.

 § 8

1. Niniejsze standardy podlegają opublikowaniu na stronie internetowej Ośrodka oraz są wywieszone  w wersji skróconej w widocznym miejscu w jego siedzibie.
2. Niezależnie od formy publikacji standardów, wersję zupełną niniejszych standardów przekazuje się rodzicom, opiekunom prawnym lub opiekunom faktycznym małoletniego, względem którego realizowane są zadania a osoby te potwierdzają na piśmie otrzymanie przedmiotowych standardów.
3. Małoletni, wobec których realizowane są usługi przez pracowników Ośrodka otrzymują wersję skróconą niniejszych standardów, z zastrzeżeniem pkt 4.
4. Jeżeli rozwój psychiczny małoletniego i stan jego zdrowia świadczą o ograniczonej możliwości zrozumienia założeń niniejszych standardów, pracownik Ośrodka może zaniechać obowiązku wynikającego z pkt 3.
5. Standardy, o którym mowa w ust. 1 są integralną częścią podpisywanej ze Zleceniobiorcą umowy o współpracy, w zakresie, w którym usługa dotyczy małoletnich.

IX.     Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.

 § 9

1. Tworzy się wewnętrzny rejestr ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
2. Rejestr, o którym mowa w pkt 1 przechowywany jest w siedzibie Ośrodka.
3. Za prowadzenie rejestru, o którym mowa w pkt 1 odpowiedzialny jest Koordynator działań o którym mowa w § 3 pkt. 7.

X.     Zasady przeglądu i aktualizacji standardów.

 § 10

1. Niniejsze standardy podlegają raz na dwa lata weryfikacji pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz ocenie ich merytorycznej przydatności.
2. Weryfikacja, o której mowa w pkt 1 dokonywana jest przez Kierownika lub osobę przez niego wyznaczoną.
3. W wyniku weryfikacji, o której mowa w pkt 2 sporządzany jest raport ewaluacyjny, w którym wskazane są ewentualne sugestie i kierunki aktualizacji standardów.